نماز جمعه؛ نماد یکپارچگی و عزت مسلمانان| پیروزی عقلانیت دینی در آزمون بزرگ کوید ۱۹
مراسمات مذهبی در طول تاریخ قبل و بعد از انقلاب منبع الهام و وحدت بین مسلمین در داخل و خارج از کشور بوده و هست. برگزاری نماز جمعه و جماعات از این نوع مراسم‌هایی است که از بدو تاریخ اسلام نماد یکپارچگی و عزت مسلمانان جهان به شمار می‌رود.
رهبر معظم انقلاب ۸ آبان ماه ۱۳۷۷ با تاکید بر اهمیت برگزاری نماز جمعه فرمودند: «امروز هزارمین نماز جمعه تهران، با همّت و شرکت شما مردم خداجوی، مؤمن و بااخلاص تشکیل شده است. این اثر پُربرکت و ماندگار از امام بزرگوارمان هم مانند همه سنّتهایی که ایشان بنا نهادند، مایه خیر و برکتِ جامعه اسلامی است. ما نماز جمعه را از انقلاب و از امام داریم. قبل از انقلاب، نماز جمعه کشور ما هم از لحاظ تعداد نماز جمعه‌ها، هم از لحاظ کمیّت مردمی که در آن شرکت می‌کردند و هم از لحاظ کیفیّت سخنانی که گفته می‌شد - مگر استثنا‌های محدودی - نزدیک به صفر بود. بعد از انقلاب، نماز جمعه ایران در صدر فهرست نماز جمعه‌های دنیای اسلام قرار گرفت و این مبالغه نیست. هزار جمعه است که در تهران و در شهرستان‌های دیگر، با اندکی تقدیم و تأخیر، نماز جمعه‌ای تشکیل میشود که از لحاظ کمیّتِ شرکت کنندگان، در مواقعی حتماً بی‌نظیر و یا در مواقعی هم کم‌نظیر است. از لحاظ نوع مطالبی که گفته میشود، در دنیای اسلام بی‌نظیر است. از لحاظ تأثیراتی که این نماز جمعه بر دل مردم، بر جان مردم، بر خطّ سیاسی مردم و بر تصمیم‌گیری‌های بزرگ مردم میگذارد، در دنیا بی‌نظیر است».
اما امروز امر مقدس نماز جمعه در بحبوحه بحران کرونا دستخوش تغییرات اساسی شده و حدود ۹ ماه است که در برخی از مناطق کشورمان به صورت معلق برگزار میشود یا اصلا برگزار نمی‌شود. از روز ۳۰ بهمن ۹۸ که ۲ روز به انتخابات مجلس یازدهم باقی مانده بود، به محض تشخیص وجود ویروس کرونا در ایران، مسئولان کشورمان بلافاصله موضوع را به اطلاع مردم رسانده و تدابیر لازم را برای مقابله و مهار این ویروس اتخاذ کردند.
انتشار ویروس منحوس کرونا و ابتلای مردم جهان خطرات جانی و مالی فراوانی را به همراه دارد به طوری که در همه جای دنیا بسیاری از مراسمها، همایش‌ها و گردهمایی‌ها را به تعطیلی کشاند و برگزاری نماز جمعه نیز از آن مستثنی نبود.
البته شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور بعد از ابلاغ ستاد ملی مقابله با کرونا مبنی بر تعطیلی برگزاری نماز جمعه همگام با سراسر کشور تلاش کرد تا ضمن مقابله با ویروس منحوس کرونا اقدامات جانبی خود را به انجام برساند.
برگزاری نماز جمعه به صورت حضوری در کشور به تعلیق درآمد. در برخی نقاط با وضعیت قرمز یا هشدار اصلا برگزار نشد و در برخی مناطق با وضعیت زرد و نارنجی با تشخیص مسئولان ذیربط برگزاری یا نقطه مقابل آن مورد تصمیم گیری قرار می‌گرفت. البته کماکان منتظر فرصتی بود تا بتواند به دور از خطر نماز جمعه را برگزار کند به طوری که شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور روز سه شنبه ۱۶ اردیبهشت با صدور اطلاعیه شماره ۱۱ این شورا اعلام کرد با تلاش شبانه روزی مسئولان دستگاه‌ها و نهاد‌های مرتبط، کادر درمان، مدافعان سلامت، نیرو‌های جهادی و داوطلبان مردمی، در مدیریت بیماری کووید ۱۹، افتخاری بزرگ برای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در شرایط تحریمی به ثبت رسید و هرچند با کنترل بیماری فاصله داریم، لیکن از این هفته شاهد بازگشایی تدریجی مساجد و مصلی‌ها در مناطق سفید کشور خواهیم بود. که باز هم به دلیل مصوبات جدید ستاد ملی مقابله با کرونا و حفظ سلامت شهروندان این برنامه اجرایی نشد.
مساجد اما همچنان باز و پذیرای مردم؛ در قالب اقداماتی همچون ارائه کمک‌های مؤمنانه، انجام مشاوره رایگان و کمک به مردم آسیب دیده ناشی از بحران کرونا حدود ۱۰ماه است که در مقابله با این ویروس از هیچ تلاشی فروگذار نکرده است.
نهاد دین در همکاری با نظام سلامت خوش درخشید
- بیشتر بخوانید:
- نهاد دین در همکاری با نظام سلامت، خوش درخشید
گرچه نماز جمعه برای جلوگیری از انتشار ویروس کرونا و سلامت حفظ شهروندان برگزار نمی‌شود اما اقدامات کلیدی شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور باعث شد مردم خود را به دور از آیین مذهبی و سیاسی نماز جمعه ندانند. در برخی استان‌ها ائمه جماعات در قالب پیام جمعه به صورت ویدئوهای از قبل آماده شده نکات مهم و روز را در قالب خطبه به سمع و نظر مردم می‌رسانند.
آیت‌الله احمد خاتمی در گفت‌وگو با میزان، با اشاره به برگزاری نماز جمعه در ایام بحران کرونا بیان کرد: نماز جمعه نعمتی ارزشمند برای جامعه اسلامی بوده و هست، لیکن بخاطر ویروس منحوس کرونا جامعه اسلامی از این موهبت طی ماه‌های گذشته محروم شده است.
وی افزود: در ماه‌های گذشته که به دلیل بحران کرونا برگزاری نماز جمعه تعطیل شده است، بخش‌های دیگر همچون پخش صحبت‌های عبادی، معنوی، مسائل سیاسی و مباحث روز خطیب جمعه در فضایی عاری از نمازگزار اقدام مناسبی بود که سیمای جمهوری اسلامی ایران در ایام مقابله با ویروس ملموس کرونا انجام داده است.
آیت‌الله خاتمی بیان کرد: بصیرت‌افزایی نماز عبادی سیاسی جمعه در بحران کرونا از طریق پخش «پیام جمعه» از رسانه ملی صورت می‌گیرد و این بصیرت‌افزایی تاثیر بسزایی در رعایت کردن مردم نسبت به دستورالعمل‌های بهداشتی برای مقابله با کرونا دارد.
به دلیل پیشگیری از انتشار ویروس منحوس کرونا مردم نمی‌توانند در صفوف نماز جمعه حاضر شوند، اما آن‌ها نشان دادند که متدینین در خط مقدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی هستند
به گفته عضو هیئت رییسه مجلس خبرگان به دلیل پیشگیری از انتشار ویروس منحوس کرونا مردم نمی‌توانند در صفوف نماز جمعه حاضر شوند، اما آن‌ها نشان دادند که متدینین در خط مقدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی هستند.
در ایام مقابله با کرونا که برای حفظ سلامت شهروندان نماز جمعه با حضور نمازگزاران اقامه نمی‌شود، هر هفته خطبای جمعه سخنرانی خود را که جایگزین خطبه محسوب میشود از طریق رسانه ملی (شبکه یک سیما و رادیو تهران) و بدون حضور نمازگزاران به سمع و نظر مردم می‌رسانند.
بحران کرونا هم روزی به پایان خواهد رسید و مردم دوباره در صفوف نماز جمعه حاضر خواهند شد. اما به گفته نماینده ولی فقیه در استان کرمان بیماری کوید ۱۹ آزمون بزرگی بود و به دنیا ثابت کرد دین اسلام تا چه حد عقلانی است. این مسائل را کوچک نگیرید که عزاداری‌های محرم، نماز‌های جمعه و جماعات و غیره به دلیل مقابله با این بیماری پس از ۱۴۰۰ سال تعطیل شد. این‌ها نشانه عقلانیت دینی است.